Мектеп бастан кешіретін қиындықтардың ішінде психофизикалық дамуында шамалы ауытқулары бар оқушылар санының өсуіне байланысты проблемалар ерекше орын алады. Бұл сұрақ тек жас мұғалімдер үшін ғана емес, тәжірибелі мұғалімдер үшін де өте маңызды.
Дамуында шамалы ауытқулары бар баланы психологиялық - педагогикалық қолдау - мектеп үшін салыстырмалы түрде жаңа, маңызды құбылыс болып табылады.
Мектепте оқуды бастау, мектеп өміріне кіру, жаңа әлеуметтік жағдай барлық санаттағы балалар үшін қиын міндет болып табылады. Сонымен қатар, мұғалім сыныпта оқу қиындықтары көп балалар болатытына, және әдетте мұндай жағдайлар мінез-құлық бұзылыстарымен бірге жүретініне дайын болуы керек. Бұл сөйлеу, есту, көру, астениялық күйлер, психикалық тәжірибелер, психопатологиялық мінез-құлық формалары бар оқушылар.
Л.М. Выготкий былай деп жазды: «Дамуы қиындаған бала өзінің қалыпты құрдастарына қарағанда аз және басқаша дамыған болады». Мектеп пен қоғамның міндеті- баланың дамуының бұзылуын қалыпқа келтіру үшін жағдай жасау.
Мектептегі бірінші сынып оқушыларының бейімделуін зерттеудің негізгі әдісі-бағытталған бақылау .Мінез-құлық пен оқу іс-әрекетін, сондай-ақ денсаулық жағдайы мен физикалық дамуы туралы деректерді талдау нәтижелері негізінде белгілі бір қиындықтарға тап болған студенттерді бөліп көрсету қажет. Баланы жалпы массадан бөлетін барлық жағдайларды, атап айтқанда сабақтағы басым эмоционалды жағдайды, өзгерісті, мектеп нормалары мен мінез-құлық ережелерін, әсіресе зейінді (алаңлаушылық, тұрақтылық және т. б.), ақыл-ой қабілеттерін, оқу белсенділігінің қарқынын және т. б. жазу керек.
Мектептегі оқудың алғашқы күндерінде есту қабілеті бұзылған оқушыларды анықтау өте маңызды, өйткені физикалық есту қабілетінің сақталуы оқу мен жазуды сәтті игерудің қажетті шарты болып табылады. Дыбыстар мен сөздерді нақты және дұрыс айту үшін бала оларды естуі керек. Есту қабілетінің аздап төмендеуімен ол сөйлеуді қалыпты қабылдау мүмкіндігін жоғалтады. Әдетте, бұл балалардың сөздік қоры шектеулі болады, сөйлеуінде белгілі бір ақаулар бар. Оқу мен жазуда келесі қателіктер болуы мүмкін: дауысты және саңырау дауыссыз дыбыстарды ажырата алмау, сөздің басталуы, дауыссыз дыбыстардың тіркесімінің бұрмалануы, сөйлеудің грамматикалық құрылымының бұзылуы және т.б.
Сонымен қатар, есту қабілеті нашар балалар тиісті жағдайлар жасалған кезде үлгерімі жақсы оқушы бола алады.
Мұғалімге есту қабілеті бұзылған оқушыны бірінші партаға отырғызуды ұсынған жөн. Материалды түсіндірген кезде мұғалім қатты сөйлеуі керек. Бала мұғалімнің жүзін көруі үшін сөздерді нақты айтыңыз. Қажет болса, материалды қайталаңыз, қателіктерге сапалы талдау жасаңыз және егер бірінші сынып оқушысының жұмысында есту жетіспеушілігімен байланысты қателер болса, бағаларды төмендетпеңіз.
Басқа оқушылардың қатысуымен баланың қол жеткізген оң қасиеттері мен жетістіктерін атап өту қажет. Алғашқы күндері мектепте бірнеше қосымша сабақтар өткізген жөн, оларда саңырау және дауысты, дауыссыз дыбыстарды, сөздің дыбыссыз бөліктерін ажыратуға және сөздік қорын байытуға көп көңіл бөлген жөн. Ата-аналардың назарын отбасында ересектердің сөйлеуіне қойылатын талаптарды дамыту қажеттілігіне аудару керек.
Көбінесе бірінші сынып оқушылары арасында сөйлеу қабілеті бұзылған оқушылар кездеседі.
Бұл қайталама проблемалардың пайда болуына әкеледі: шешілмеу, ұялшақтық, ашуланшақтық, жылау және т. б.